Hoe herken ik slaapapneu? Symptomen, diagnose en behandeling

Je herkent slaapapneu aan terugkerende ademstops tijdens de slaap, vaak gepaard met luid snurken, naar lucht happen of kort wakker schrikken. Overdag merk je het vooral aan aanhoudende vermoeidheid, concentratieproblemen, ochtendhoofdpijn of prikkelbaarheid, zelfs als je genoeg uren slaapt. Vaak is het een partner die de ademstilstanden als eerste opmerkt, omdat je ze zelf niet bewust meemaakt.

‍

Wat is slaapapneu?

Slaapapneu is een aandoening waarbij je tijdens de slaap gedurende 10 seconden of langer herhaaldelijk stopt met ademen. Apneu betekent letterlijk: geen lucht (aldus het Antonius ziekenhuis). Meestal gebeurt dit door een blokkade van de bovenste luchtwegen — dit noemen we obstructief slaapapneu (OSA). In zeldzame gevallen ligt het probleem bij de ademhalingsaansturing van de hersenen, dit heet centraal slaapapneu.

Meer informatie over wat slaapapneu is.

‍

De belangrijkste symptomen bij slaapapneu

De symptomen van slaapapneu vormen een patroon dat ’s nachts begint maar overdag doorwerkt. Veel mensen merken zelf weinig van wat er tijdens de slaap gebeurt, waardoor klachten vaak pas duidelijk worden door wat ze overdag voelen of wat een partner signaleert.

‍

Nachtelijke symptomen bij slaapapneu

• Hard of onregelmatig snurken
• Adem stilstanden of naar lucht happen
• Kort wakker schrikken zonder duidelijke reden
• Droge mond of keelpijn bij het opstaan
• Nachtelijk zweten
• Vaak moeten plassen tijdens de nacht

Niet iedereen herkent deze klachten direct als slaapgerelateerd. Voor sommige mensen zijn de symptomen subtiel of worden ze ten onrechte toegeschreven aan stress, leeftijd of een drukke periode. Daarom wordt slaapapneu regelmatig pas laat ontdekt, terwijl tijdige herkenning veel gezondheidsproblemen kan voorkomen.

‍

Symptomen overdag bij slaapapneu

• Aanhoudende vermoeidheid, zelfs na voldoende uren slapen
• Slaperigheid of moeite om wakker te blijven
• Concentratieproblemen of vergeetachtigheid
• Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen
• Ochtendhoofdpijn
• Verminderd cognitief functioneren of lagere productiviteit

‍

Waarom slaapapneu vaak onopgemerkt blijft

Veel mensen realiseren zich niet dat ze slaapapneu hebben omdat de symptomen niet altijd direct storend lijken of toegeschreven worden aan stress, te weinig slaap of ouder worden. Partners, familieleden of huisgenoten kunnen cruciaal zijn bij het herkennen van de aandoening.

‍

Waarom het belangrijk is om slaapapneu tijdig te herkennen

Slaapapneu is meer dan een vervelend snurk probleem. De ademstops veroorzaken telkens korte onderbrekingen van de slaap, waardoor je lichaam nooit de diepe, herstellende fases bereikt. Op de korte termijn leidt dat tot vermoeidheid, concentratieverlies en prikkelbaarheid, maar op de langere termijn vergroot onbehandelde slaapapneu het risico op ernstige gezondheidsproblemen.

‍

Denk aan hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes type 2, verhoogde ontstekingswaarden en een grotere kans op verkeersongevallen door verminderde alertheid. Veel van deze risico’s bouwen zich langzaam op en worden pas merkbaar als de schade al ontstaan is. Vroege herkenning voorkomt dat klachten verergeren en maakt de behandeling effectiever, omdat je sneller kunt starten met therapieën die de slaap herstellen en de belasting op hart en bloedvaten verminderen. Tijdig ingrijpen betekent niet alleen beter slapen, maar ook behoud van vitaliteit, cognitief functioneren en algehele gezondheid.

‍

Wat te doen bij klachten, risico’s en mogelijke oplossingen

Wanneer je klachten herkent die passen bij slaapapneu, is het belangrijk om vroeg actie te ondernemen. Begin met het bespreken van je symptomen met je huisarts, zeker als je partner ademstilstanden heeft opgemerkt of als je al langere tijd vermoeidheidsklachten hebt. De huisarts kan beoordelen of een slaapapneutest nodig is en onderzoeken of een thuis-slaaponderzoek voor jou geschikt is. Zo’n thuismeting is laagdrempelig, comfortabel en geeft voldoende inzicht in de aanwezigheid en ernst van ademstops.

Naast medische diagnostiek spelen leefstijlkeuzes een belangrijke rol. Overgewicht is een van de belangrijkste risicofactoren voor slaapapneu; afvallen kan de luchtwegbelasting verminderen en de klachten substantieel terugdringen. Ook stoppen met roken helpt, omdat roken de luchtwegen irriteert en vernauwt. Beperk daarnaast alcoholgebruik, vooral in de avond, omdat alcohol de spieren in de keel extra laat verslappen, wat meer ademstops veroorzaakt. Deze stappen kunnen klachten verminderen of de effectiviteit van latere behandelingen, zoals CPAP of een mondbeugel, aanzienlijk vergroten.

Wanneer klachten aanhouden of risico’s oplopen, is professionele begeleiding essentieel. Een tijdige diagnose en een passende behandeling voorkomen gezondheidsproblemen op de lange termijn en verbeteren de kwaliteit van je slaap, energie en dagelijks functioneren.

‍